ランダウ力学 §9問題1 解説

投稿日: 

物理学 力学

B!
すしぱく様によるフリー素材ぱくたそ(https://www.pakutaso.com/)からの画像をShinoryoが加工した画像

ランダウ゠リフシッツ理論物理学教程の力学(増訂第3版)の§9の問題1の解説です.

問題

粒子の角運動量のデカルト座標での3つの成分とその絶対値の大きさを, 円柱座標$r , \varphi , z$をつかって書き表せ.

解答作成

粒子の角運動量のデカルト座標での3つの成分は,

\begin{align} \left\{ \begin{aligned} M_x &= m \left( y \dot{z} - z \dot{y} \right) , \nonumber \\ M_y &= m \left( z \dot{x} - x \dot{z} \right) , \nonumber \\ M_z &= m \left( x \dot{y} - y \dot{x} \right) \nonumber \end{aligned} \right. \end{align}

である. 一方, デカルト座標と円柱座標の間の変換則は,

\begin{align} \left\{ \begin{aligned} x &= r \cos \varphi , \nonumber \\ y &= r \sin \varphi , \nonumber \\ z &= z \nonumber \end{aligned} \right. \end{align}

であるから, これを代入する. $M_x$は

\begin{align} M_x &= m \left\{ r \sin \varphi \cdot \dot{z} - z \left( \dot{r} \sin \varphi + r \dot{\varphi} \cos \varphi \right) \right\} \nonumber \\ &= m \sin \varphi \left( r \dot{z} - z \dot{r} \right) - mrz \dot{\varphi} \cos \varphi \end{align}

となり, $M_y$は

\begin{align} M_y &= m \left\{ z \left( \dot{r} \cos \varphi - r \dot{\varphi} \sin \varphi \right) - r \cos \varphi \cdot \dot{z} \right\} \nonumber \\ &= m \cos \varphi \left( z \dot{r} - r \dot{z} \right) - m r z \dot{\varphi} \sin \varphi \end{align}

となり, $M_z$は

\begin{align} M_z &= m \left\{ r \cos \varphi \left( \dot{r} \sin \varphi + r \dot{\varphi} \cos \varphi \right) \right. \nonumber \\ &\qquad \left. - r \sin \varphi \left( \dot{r} \cos \varphi - r \dot{\varphi} \sin \varphi \right) \right\} \nonumber \\ &= mr^2 \dot{\varphi} \end{align}

となる.

また, $M^2$は

\begin{align} M^2 &= M_x^2 + M_y^2 + M_z^2 \nonumber \\ &= \left\{ m \sin \varphi \left( r \dot{z} - z \dot{r} \right) - mrz \dot{\varphi} \cos \varphi \right\}^2 \nonumber \\ &\qquad + \left\{ m \cos \varphi \left( z \dot{r} - r \dot{z} \right) - m r z \dot{\varphi} \sin \varphi \right\}^2 \nonumber \\ &\qquad + m^2 r^4 \dot{\varphi}^2 \nonumber \\ &= \left\{ m \sin \varphi \left( r \dot{z} - z \dot{r} \right) - mrz \dot{\varphi} \cos \varphi \right\}^2 \nonumber \\ &\qquad + \left\{ m \cos \varphi \left( r \dot{z} - z \dot{r} \right) + m r z \dot{\varphi} \sin \varphi \right\}^2 \nonumber \\ &\qquad + m^2 r^4 \dot{\varphi}^2 \nonumber \\ &= m^2 \left( r \dot{z} - z \dot{r} \right)^2 + m^2 r^2 z^2 \dot{\varphi}^2 + m^2 r^4 \dot{\varphi}^2 \nonumber \\ &= m^2 r^2 \dot{\varphi}^2 \left( r^2 + z^2 \right) + m^2 \left( r \dot{z} - z \dot{r} \right)^2 \end{align}

となる.

参考文献

Landau, L. D.; Lifshitz, E. M. 力学. 広重徹, 水戸巌訳, 増訂第3版, 東京図書, 1974, 214p.

関連記事

Search

About Me

自分の写真
理系大学生でした. Bloggerを利用して発信を行っています.

Labels

Blog Archives